Misją Instytutu jest dzialalność naukowo-badawcza prowadząca do nowych rozwiązań technicznych i organizacyjnych użytecznych w kształtowaniu warunków pracy zgodnych z zasadami bezpieczeństwa pracy i ergonomii oraz ustalanie podstaw naukowych do właściwego ukierunkowywania polityki społeczno-ekonomicznej państwa w tym zakresie.
Kultura bezpieczeństwa w firmach transportu drogowego
Czynniki obciążające kierowcę związane z uczestnictwem w ruchu drogowym są tylko jedną z grup czynników wpływających na sprawność kierowców. Inną grupę stanowią czynniki organizacyjne związane z kulturą organizacyjną i kulturą bezpieczeństwa panującą w firmie transportowej oraz z typem zagrożeń wynikających ze specyfiki przewozów. Do tej kategorii uwarunkowań specyfiki zagrożeń wynikających ze specyfiki firmy i kultury bezpieczeństwa w niej panującej można zaliczyć:
Na kulturę bezpieczeństwa w zakładzie pracy składają się postawy pracowników wobec spraw bezpieczeństwa, ogólnie przyjęte normy postępowania w tym zakresie, a także wartości przypisywane bezpieczeństwu, czyli zdrowiu i życiu. W angielskim instytucie Health and Safety Laboratory, kulturę bezpieczeństwa definiuje się jako wynik indywidualnych i grupowych wartości, postaw, postrzegania kompetencji i wzorów zachowań oraz stylu i jakości zarządzania bezpieczeństwem. W takim rozumieniu wysoką kulturę bezpieczeństwa charakteryzuje komunikacja oparta na wzajemnym zaufaniu, postrzeganie wagi i znaczenia bezpieczeństwa oraz zaufanie w skuteczność środków prewencyjnych. Pojęcie kultury bezpieczeństwa określane jest również jako zbiór społecznych, organizacyjnych i psychologicznych czynników uruchamiających działania chroniące zdrowie i życie, zarówno w pracy jak i poza nią. Tak ujmowana kultura bezpieczeństwa może być rozpatrywana w odniesieniu do całości społeczeństwa, a także do określonej grupy ludzi czy organizacji lub do pojedynczych osób. Dlatego możemy wyróżnić kulturę bezpieczeństwa: społeczeństwa, przedsiębiorstwa i jednostki [7].
Kultura bezpieczeństwa społeczeństwa
Kultura bezpieczeństwa społeczeństwa określa akceptowane normy postępowania w sytuacji zagrożenia życia i zdrowia oraz sposób oceniania innych osób zachowujących się niebezpiecznie, wyrażany przez dane społeczeństwo stosunek do ryzyka, wartość przypisywana życiu i zdrowiu, akceptowane normy postępowania w sytuacji zagrożenia oraz sposób oceniania osób zachowujących się niebezpiecznie.
Doświadczonych i odpowiedzialnych kierowców oraz pracodawców w firmach transportu drogowego powinno łączyć poczucie współodpowiedzialności, również za bezpieczeństwo innych kierowców i uczestników ruchu drogowego. Gdy uświadamiamy sobie, że przyjacielska rozmowa z przełożonym może wpłynąć na to, że kierowca uniknie wypadku, a podziękowanie innemu kierowcy zmniejszy chwilowe zdenerwowanie, dzięki czemu nie zostanie potrącone dziecko, wtedy możemy mieć pewność, że kształtujemy pozytywnie kulturę bezpieczeństwa na drogach. |
Kultura bezpieczeństwa organizacji (przedsiębiorstwa)
Kultura bezpieczeństwa organizacji jest to charakterystyczny dla większości pracowników stan świadomości, postrzegania zagrożeń, funkcjonujące formalne i nieformalne normy postępowania w sytuacji zagrożenia, a także dokonania organizacyjne i techniczne, które mają wpływ na uwzględnienie bezpieczeństwa pracy w zarządzaniu organizacją, planowaniu zadań, nadzorowaniu pracowników i ocenianiu oraz omawianiu i wyjaśnianiu okoliczności i przyczyn zdarzeń, wypadków i katastrof.
Doświadczonych i odpowiedzialnych kierowców oraz pracodawców firm transportu drogowego łączy poczucie współodpowiedzialności za wszystkich pracowników firmy - nie tylko za zyski i sytuację finansową, ale przede wszystkim za bezpieczeństwo i życie. Gdy koleżanka z działu kadr lub księgowa uśmiechnie się i życzy szczęśliwej podróży kierowcom, na których czeka kilkusetkilometrowa trasa, świadczy to dobrze o klimacie panującym w firmie. |
Kultura bezpieczeństwa jednostki
Kultura bezpieczeństwa jednostki określa indywidualne poglądy i wartości w odniesieniu do własnego życia i zdrowia. Przedstawia indywidualne postawy wobec istniejącego ryzyka, zauważany stopień oceny zachowań ryzykownych - przyjmowane wzorce zachowania w sytuacji zagrożenia, ryzyka, a także odzwierciedla uznawany poziom norm i przepisów.
Najbardziej zgubna dla doświadczonych kierowców jest rutyna i przyzwyczajenie do sytuacji, które powtarzają się na tych samych trasach setki razy. Dobrze jest co pewien czas zweryfikować swoje przyzwyczajenia, wiedzę i przekonania na szkoleniach kierowców organizowanych przez specjalistów: psychologów, policjantów, lekarzy, innych kierowców. Ich doświadczenia mogą nas uwrażliwić na weryfikację własnego postępowania za kółkiem, a dzielenie się doświadczeniami może innych uchronić przed takimi zagrożeniami, które my już „przerobiliśmy na własnej skórze lub karoserii". |
Podsumowanie
Uwzględniając specyfikę czynników wpływających na sprawność i kulturę bezpieczeństwa kierowców, można organizować różne formy oddziaływań zarówno dla samych kierowców, jak i dla wszystkich pracowników firm transportu drogowego. Programy kształtowania kultury bezpieczeństwa mogą obejmować dwa rodzaje oddziaływań:
Uwzględniając i modyfikując wiedzę, postawy, wartości, umiejętności i zachowania każdego pracownika, oddziałujemy na poziomie indywidualnym. Kształtując kulturę bezpieczeństwa na poziomie przedsiębiorstwa można oddziaływać na obszary, jak:
Należy pamiętać, że obydwie formy oddziaływań zarówno indywidualne, jak i organizacyjne są współzależne.
Jedną z ważniejszych zasad psychologii społecznej jest twierdzenie: „Lubimy tych, którzy nas lubią". Najprostszym sposobem realizacji tego prawa w sytuacji ruchu drogowego jest polubienie innych kierowców oraz użytkowników dróg i postępowanie na drodze zgodnie z tym nastawieniem.
_________________________
PIŚMIENNICTWO
[1] Wypadki drogowe w Polsce w 2009 roku. Komenda Główna Policji. Biuro Ruchu Drogowego. Wydział Profilaktyki i Analiz. Warszawa 2009. http://dlakierowcow.policja.pl/portal/dk/807/47493/Wypadki_drogowe_raporty_roczne.html
[2] Wypadki przy pracy w 2008 r. Główny Urząd Statystyczny. Departament Pracy i Warunków Życia. http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/PUBL_pw_wypadki_przy_pracy_2008r.pdf
[3] Anaiizowanie okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy. Sprawozdanie GIP z działalności PIP w 2008 r. http:// www.pip.gov.pl.html/pl/sprawozd/08/spraw_08.htm
[4] Podstawy pracy w paśmie CB. http://www.starachowice.swietokrzyska.policja.gov.pl/?dzial=2414&artykul=11293
[5] I. Butler Gorący temat: Agresja w ruchu drogowym. BRD 2 (7-12) 2001
[6] Niepublikowany raport: Opracowanie i pilotażowe wdrożenie metod oceny oraz kształtowania kultury bezpieczeństwa na poziomie indywidualnym i organizacyjnym w transporcie drogowym. Program wieloletni pn. „Poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy" etap I, okres realizacji 2008-2010
[7] R. Studenski Ryzyko i ryzykowanie. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2004
Publikacja opracowana na podstawie wyników uzyskanych w ramach I etapu programu wieloletniego pn. „Poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy" dofinansowywanego wiatach 2008-2010 w zakresie zadań służb państwowych przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej. Główny koordynator: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badzwczy
Ostatnio udostępnione tematy
w BHP-Info: